یک آی‌فون در ۱۹۹۱ چقدر در می‌آمد؟

— مترجم: محمدرضا قربانی

در سال ۱۹۹۱، یک گیگا بایت فضای ذخیره‌ی هارد‌دیسک حدود ده هزار دلار آب می‌خورد، شاید یک‌قدری کم‌تر. (امروز این هزینه بالغ بر چهار سنت است.) در ۱۹۹۱ یک گیگابایت حافظه‌ی فلش—نوع حافظه‌ای که آی‌فون از آن استفاده می‌کند—چیزی حدود ۴۵ هزار دلار در می‌آمد، شاید حتی بیشتر. (امروز این مبلغ بالغ است بر ۵۵ سنت.)

capitalismیک آی‌فون متوسط ۵S ۳۲ گیگابایت حافظه‌ی فلش دارد. سی و دو گیگابایت ضرب در چهل و پنج هزار دلار می‌شود ۱.۴۴ میلیون دلار.

آی‌فون ۵S از پردازشگر جدید اپل، یعنی A7، بهره می‌برد، سی‌پی‌یوی قدرت‌مند با جی‌پی‌یو (واحد پردازشگر گرافیکی) درون‌ساز، که سر جمع حدود یک میلیارد ترانزیستور در خود دارد و با سرعت ۱.۳ گیگاهرتز کار می‌کند و حدود ۲۰۵۰۰ میلیون دستور در ثانیه (ام.آی.اس.پی) پردازش می‌کند. در سال ۱۹۹۱ یکی از بهترین ریزپردازشگر‌های اینتل، ۸۰۴۸۶SX، که اغلب در کامپیوتر‌های رو میزی دل استفاده می‌شد، ۱.۱۸۵ میلیارد ترانزیستور داشت و با سرعت ۲۰ مگاهرتز کار می‌کرد و ۱۶.۵ میلیون دستور در ثانیه پردازش می‌کرد. یک رایانه‌ی شخصی که پردازشگر ۸۰۴۸۶SX داشت در آن زمان حدود ۳ هزار دلار آب می‌خورد. اپل A7، با سنجه‌ی خیلی خامِ مقدار ام‌آی‌اس‌پی، که احتمالا پیشرفت واقعی اتفاق افتاده در این فن‌آوری را خیلی کم‌تر از آن‌چه هست نشان خواهد داد، به ضریب ۱۲۴۲ بار سریع‌تر از آخرین مدل پردازشگر رایانه‌ی شخصی آن زمان است. در سال ۱۹۹۱، قیمت هر ام‌آی‌اس‌پی چیزی شبیه سی دلار بود.

بنابراین ۲۰۵۰۰ میلیون ام‌آی‌اس‌پی در سال ۱۹۹۱ می‌شد چیزی حدود ۶۲۰ هزار دلار.

اما باز هم هست. ۵S همین‌طور شامل نمایشگر با وضوح‌بالا، صفحه‌ی لمسی، تراشه‌ی پردازشگر حرکتی M7 خود شرکت اپل، مودم پهن‌باند ال‌تی‌ای Qualcomm می‌شود، به همراه فرستنده و گیرنده‌ی پهن‌باند چندحالته و چند بانده‌ش، یک پردازشگر وای‌فای Broadcom، یک دوربین (ویدیویی) آی‌سایت ۸ مگاپیکسل سونی، سنسور اثر انگشت، تقویت‌کننده‌های پاور، و یک عالمه تراشه‌ی دیگر و حس‌گر‌های حرکتی MEMS، همچون جایرسکوپ و شتاب‌سنج.

در سال ۱۹۹۱ یک گوشی تلفن همراه از شبکه‌ی وایرلس آنالوگ AMPS استفاده می‌کرد تا تماس‌های کیلوبیتی صوتی را به مقصد برساند. یک خط T1 با قابلیت ارتباطی ۱.۴۴ مگابیتی را می‌شد به قیمت ماهی ۱۰۰۰ دلار از شرکت‌ها خرید. امور شبکه‌ی موبایل LTE سرعتی در حدود ۱۵ مگابیت در ثانیه را تامین می‌کند. سرعت وای‌فای به حدود ۱۰۰ مگابیت برثانیه می‌رسد (و این البته اتصالات سیمی‌ش‌اند که محدودش می‌کنند). می‌شود با آسودگی خاطر گفت که توانایی ارتباطی آی‌فون دست‌کم ۱۰ هزار بار بیشتر از تلفن‌های همراه سال ۱۹۹۱ است. تقریبا همه‌ی هزینه‌ی یک تلفن آن روز‌ها صرف ارتباط صرف می‌شد. بگذارید بگوییم در سال ۱۹۹۱ هزینه‌ی ارتباط تلفن همراه (آن‌هم فقط در سطح دستگاه/مصرف‌کننده، بی‌محاسبه‌ی زیرساخت‌های شبکه یا خدمات ماهانه) چیزی خدود ۱۰۰ دلار برای هر کیلوبیت بر ثانیه بود.

۱۵ هزار کیلوبیت بر ثانیه (یا به عبارتی ۱۵ مگابیت بر ثانیه) ضرب در ۱۰۰ دلار می‌شود یک و نیم میلیون دلار.

اگر فقط حافظه، پردازشگر، و توان ارتباط پهن‌باند آی‌فون را به حساب بیاوریم، بازسازی‌ش در سال ۱۹۹۱ (با تخمین خیلی حدودی) چنین هزینه‌ای خواهد داشت: ۱.۴۴ میلیون دلار + ۶۲۰ هزار دلار + ۱.۵ میلیون دلار = ۳.۵۶ میلیون دلار.

این‌ها بدون محاسبه‌ی حس‌گر‌های حرکتی MEMS و دوربین و سیستم عامل آی‌اواس و نمایشگر درخشان و آن جهان بی‌انتهای اپ‌ها و اینترنت است که آی‌فون ما را به‌شان وصل می‌کند.

این حساب و کتاب ما همچنین آن واقعیت مسلم را هم نادیده می‌گیرد که صرف نظر از پول خرج شده، در سال ۱۹۹۱ ناممکن می‌بود که این‌همه قدرت فن‌آوری را بتوان در ضریب شکلیِ چیزی باندازه‌ی آی‌فون گردآورد، حتی چیزی به اندازه و شکل یخچال هم برای گردآوری یک‌جا این‌همه، کفایت نمی‌کرد.