جی. سی. لستر

خردگرایی انتقادی

خردگرایی انتقادی به زبانی ساده و سرراست، نظرگاهی است که می‌گوید همه‌ی آن‌چه ادعا می‌شود دانش است، در غایت خود جز نظریه‌ای جایزالخطا نیست: حدس‌هایی صرف که می‌توانیم آزمایش‌شان کنیم اما هرگز با پشت‌ سر گذاشتن این آزمایش‌ها، به امری محتمل‌تر از حدس صرف بدل نخواهند شد. هرگز هیچ حقیقتی تا هیچ درجه‌ای وضع نشده است. چیزی که از پی می‌آید تنها یک طرح کلی است از شرحی بر این نظرگاه ضدشهودی.

عقلانیت انتقادی

اگر بخواهم ساده و شفاف بگویم، خردگرایی انتقادی دیدگاهی است مبنی بر این‌که مطلقاً تمامی آنچه شایسته‌ی عنوانِ معرفت است، در نهایت چیزی نیست جز نظریه‌ا‌ی‌ خطاپذیر؛ حدسیاتی صِرف که می‌توانیم بیازماییم‌شان اما پیروز برآمدن آن معرفت ادعایی از آن آزمون‌ها هرگز آن را «حقیقت‌»تر نمی‌کند. به دیگر سخن، هیچ حقیقتی هرگز به هیچ درجه‌ای‌ به اثبات نمی‌رسد. آن‌چه از پی می‌آید تا حدودی خطوط کلی این دیدگاه خلافِ شهود را ترسیم می‌کند.